Autodelen

Autodelen als klimaatmaatregel

Vlaanderen en de lokale besturen slaan sinds 2021 de handen in elkaar om samen de nodige transitie in het energie- en klimaatbeleid waar te maken. Dat doen ze aan de hand van het Lokaal Energie- en Klimaatpact (LEKP 1.0 en LEKP 2.0). Met het LEKP wil de Vlaamse overheid steden en gemeenten ondersteunen om op vier concrete werven (planten van bomen, energetische renovaties, toegangspunten voor deelmobiliteit en ontharding) lokaal een grote sprong voorwaarts te zetten en zo mee werk te maken van de Vlaamse klimaatdoelstellingen. Eén van die vier werven die het LEKP omvat, is (koolstofvrije) deelmobiliteit. De ambitie is dat Vlaanderen twee deelauto’s per 1000 inwoners telt in 2030. Verschillende gemeentebesturen in Regio Rivierenland verwijzen in hun Energie- en klimaatactieplannen naar deze doelstelling.

Voor onze regio zou dat betekenen dat er in 2030 grofweg 700 deelwagens beschikbaar zouden moeten zijn, los van eventuele bevolkingsgroei. Eind 2023 schatten we dat aantal op zo’n 270, beslist beleid inbegrepen.

Groeipad

Om de doelstelling van het LEKP te bereiken, zouden er jaarlijks bijna 60 deelwagens moeten bijkomen in Regio Rivierenland. Daarbij is er rekening mee gehouden dat de bevolking groeit. Dat zijn aanzienlijke aantallen die wellicht niet bereikt zullen worden met één autodeeldienst per gemeente. Het omarmen van de diversiteit in het aanbod (bv. ook particulier autodelen) zal dus cruciaal zijn.

Tabel 1: Groeipad doelstelling LEKP deelwagens

Hoewel vrijwel alle gemeentebesturen in Regio Rivierenland een beleid rond autodelen voeren, zullen ze deze doelstelling voor hun gemeente niet allemaal als realistisch ervaren. Wellicht zal de LEKP-doelstelling in steden overschreden worden en in landelijke gemeenten niet gehaald. Autodelen is dus bij uitstek een domein waarin de doelstelling op regionale schaal bekeken moet worden.

Kaderbestek

In 2021 werd een kaderbestek elektrisch autodelen en laadpalen gegund. Dat maakt het voor steden en gemeenten eenvoudig om hun aanbod aan deelwagens uit te breiden. Het idee is dat lokale besturen de overgang naar autodelen faciliteren door mee te betalen aan de dienstverlening en door zelf meer gebruik te gaan maken van deelwagens voor dienstverplaatsingen. Naarmate deelwagens meer succesvol zijn, daalt het bedrag dat besturen moeten opleggen om het aanbod aan deelwagens te garanderen.

Eerste successen

We beschouwen het kaderbestek als een succes omdat er (eind 2023) toch al 17 deelwagens in het aanbod gekomen zijn als gevolg daarvan: 2 in Putte, 2 in Berlaar, 2 in Willebroek, 6 in Puurs-Sint-Amands, 2 in Mechelen en 3 in Duffel.

Vanaf mei 2024 stelt gemeente Bornem ook 2 deelwagens ter beschikking. Dat brengt het totaal op 19.

Het Kaderbestek blijft nog tot eind 2025 ter beschikking staan van de lokale besturen.

Juridische ondersteuning

Daarnaast ondersteunt IGEMO ook via haar juridische dienstverlening de opmaak van Stedenbouwkundige verordeningen. Die verordeningen zijn sterke instrumenten om o.a. autodelen in te bedden in de ontwikkeling van o.m. woningbouwprojecten. Daarbij is het interessant voor een projectontwikkelaar om minder parkeerplaatsen te moeten bouwen wanneer daar een bijdrage aan autodelen tegenover staat. Door de expertise van stedenbouwkundigen, juristen en mobiliteitsexperts te poolen, kunnen we vermijden dat parkeernormen in de woningbouw het gebruik van de private wagen aanmoedigen.