Tegelfabriek Willebroek

De oude Melkerij en de voormalige Tegelfabriek Rottiers in Tisselt zijn vandaag tekenen van vergane glorie. Al vele jaren staan beide gebouwen leeg…

Er is echter goed nieuws! Streekintercommunale IGEMO engageert zich voor de volle 100% om deze site nieuw leven in te blazen en op te waarderen. IGEMO wil van de Tegelfabriek een plaats maken waar verleden en heden elkaar ontmoeten, samen met de gemeente Willebroek. Het doel: een plek creëren, waar het fijn wonen is én waar tegels een deel uitmaken van het dagelijkse leven.

Zijn geschiedenis

Het verhaal van de site begint reeds in 1898 wanneer de melkerij Sint-Jan gebouwd wordt. Aan het begin van de Eerste Wereldoorlog wordt de laatste eigenaar van de molen op het naastgelegen perceel gefusilleerd door de Duitse invallers. Hierbij wordt ook de oude molen vernietigd. Het braakliggende terrein en de herenwoning naast de melkerij biedt het echtpaar Emmanuel en Adeline Rottiers de mogelijkheid om een nieuw bedrijf op te richten. In 1920 wordt daarom een cementtegelfabriek opgericht en wordt de bestaande herenwoning omgevormd tot directeurswoning. De firma Rottiers beleeft hoogdagen in de jaren ’20 met zijn bijzondere figuratieve tegels. Vanaf de jaren ’30 heeft het bedrijf af te rekenen met zware concurrentie van producenten die de goedkopere ‘gevlamde’ tegels aanboden. Dit dwingt de familie Rottiers in 1939 uiteindelijk tot de sluiting van de tegelfabriek in Tisselt.

Na de sluiting blijft de fabriekssite ongebruikt achter. De tegelfabriek staat onaangeroerd en ondergaat genadeloos de tand des tijds met verval van het complex tot gevolg. Vanaf de aankoop van de site zet IGEMO zich vastberaden in voor het conserveren van de voormalige tegelfabriek. De voorbije maanden werden de meest dringende instandhoudingswerken uitgevoerd om de site te vrijwaren van verder verval. De aanwezige machines werden beschermd en het losse gereedschap werd verzameld en geborgen. Samen met Agentschap Onroerend Erfgoed bekijken we wat waardevol is en meegenomen kan worden in het volgende hoofdstuk van de Tegelfabriek. In het voorjaar van 2023 zullen we samen met enthousiaste vrijwilligers en geëngageerde buurtbewoners het achtergebleven gereedschap en de tegels ter hand nemen om ze in ere te herstellen en een eervolle plaats te geven binnen het nieuwe project.

Oproep vrijwilligers
Wil je in de toekomst graag helpen bij het inventariseren van de tegels? Neem dan contact op met onze projectmanager erfgoed Orane Sermeus via orane.sermeus@igemo.be. Zij zal samen met jou bekijken waar en wanneer je kan helpen.

Wonen tussen tegels

IGEMO is ervan overtuigd dat door het integreren van de erfgoedsite in een woonproject het behoud van deze waardevolle industriële site een slaagkans heeft. Het is tevens de ideale kans om de tegelfabriek op een meer interactieve en ontspannen manier open te stellen voor meer dan alleen de typische museumbezoeker. Bij de herbestemming van deze voormalige industriële site zullen conservering en modernisering hand in hand gaan.

Naast behoud van de industriële erfgoedwaarde, wil IGEMO een site creëren waar het fijn vertoeven en wonen is: waar mensen met een hart voor erfgoed en schoonheid instaan voor het behoud en waar het erfgoedgedeelte zo ruim mogelijk beleefd kan worden.

Aanstelling architectenteam

Voor de herbestemming van deze site tot een woonproject ging IGEMO op zoek naar een ontwerpteam bestaande uit een deskundige architectuur met expertise over duurzaam en circulair bouwen in combinatie met een deskundige restauratie. Kandiderende ontwerpteams dienen sterk te zijn in herbestemmingsonderzoek, dienen op de hoogte te zijn van de dynamieken binnen de woningmarkt en dienen een brug te kunnen slaan tussen bouwkundig erfgoed, architectuur en woonontwikkeling.

In samenwerking met ad hoK open oproep werd in maart 2022 een oproep gelanceerd voor een ontwerpteam. Dertien ontwerpteams stelden zich kandidaat. Aan de hand van verschillende, vooraf bepaalde, gunningscriteria werden vijf ontwerpteams geselecteerd.

Begin juni kregen de vijf teams een uitgebreide briefing door het projectteam van IGEMO. Na een bezoek ter plaatse was het aan de ontwerpteams. Zij hadden tot 11 augustus 2022 de tijd om aan de hand van een conceptbundel hun ideeën vorm te geven. Deze conceptbundel werd in de loop van augustus gepresenteerd aan de jury, bestaande uit 2 experts vanuit ad hoK, een vertegenwoordiger van de gemeente Willebroek en de projectmanager van IGEMO. Na verschillende informatieronden duidde de jury unaniem het ontwerpteam Stramien architectuur en ruimte cv – Architecten LMS Vermeersch als beste team aan.

Een haalbaar project staat of valt met de keuze van het juiste ontwerpteam. De huidige context en complexiteit van de hele site zorgen ervoor dat een intensief ontwerpproces in nauwe samenwerking met IGEMO en alle externe actoren nodig zal zijn. Het ontwerpteam is dan ook zorgvuldig uitgekozen op basis van de kwalitatieve eigenschappen van hun ontwerp in combinatie met de financiële haalbaarheid en hun procesbereidheid.

Wie is het ontwerpteam?

Stramien cv is een interdisciplinair ontwerpbureau, actief op het terrein van architectuur, ruimte en participatie. De integratie van al deze disciplines in één project is hun sterke kant. LMS architecten heeft een zeer ruime ervaring in ontwerp, studie en uitvoering van complexe restauratie- en herbestemmingsdossiers. Het project Boldershof te Stene is alvast een mooi voorbeeld van hun samenwerking.

Wil je meer te weten komen over het ontwerpteam? Bezoek dan zeker hun websites:

www.stramien.be en www.lmsarchitecten.be

Gedeeltelijke sloop

Op 18 januari kreeg IGEMO melding van de gedeeltelijke instorting van het dak van de Tegelfabriek in Tisselt, Willebroek door stevige windvlagen. Hierop werd direct een stabiliteitsingenieur aangesteld voor bijkomend onderzoek. Daaruit blijkt dat dringende sloopwerken nodig zijn. De dakstructuur is dermate onstabiel dat een verdere instorting dreigt met gevaar voor omwonenden en passanten. Een burgemeesterbesluit heeft beslist tot de sloop van deze ingestorte delen.