Wielergek Hingene

In Hingene, huidige deelgemeente van Bornem, zijn ze verzot op de koers. Daar zitten uiteraard de uitgestrekte kasseiwegen voor iets tussen, want ‘Vlaamse klassieke grond’ vind je hier in overvloed. Het verbaast dan ook niet dat de gemeente heel wat bekende plaatselijke wielerlegenden heeft voortgebracht, en menig sport-, maar ook erfgoedliefhebber heeft geïnspireerd: In 2021 bracht de Vereniging Heemkunde Klein-Brabant een overzichtswerk uit over de Wielerhelden van de streek (Klein-Brabant), begin 2024 wijdde de Orde van Hingene een tentoonstelling aan het thema, ‘Wielergek Hingene’, en werd tevens de ‘Lange van Hingene’, Martin Van den Bossche, door de gemeente gehuldigd voor zijn indrukwekkend palmares. In kader van die laatste tentoonstelling blikte Erfgoedcel Rivier&Land mee terug op de wielergeschiedenis van het dorp. We schoven hiervoor in de MessinC aan de toog met lokale wielerhelden en hun familieleden. Duik mee de geschiedenis in en ontdek alles over de lokale wielergekte, haar unieke figuren, fantastische verhalen en schitterende anekdotes. 

Lokaal volksgebeuren

“Sport en de koers? Dat was amusement, sportiviteit en vooral de drive van het dorpsleven.” – Paul Ielegems

Haast elke dag kon je vroeger wel ergens onder een van de vele Vlaamse kerktorens een lokale koers meepikken. Zo herinnert Martin Van den Bossche zich nog dat er ooit eens op dezelfde dag zowel in Sint-Amands, Baasrode als Buggenhout een koers werd georganiseerd. Al die sportiviteit bracht veel kijklustigen op de been, en al snel ontstonden er tradities die de inwoners van een dorp met elkaar verbonden: de organisatie van kermiskoersen, samen met een stoel vooraan op straat zitten om vanaf de eerste rij te volgen, of net een heuse volksverhuizing op de been brengen als de lokale ‘vedette’ in een naburig dorp wel eens de hoofdrol zou kunnen wegkapen… Het zijn maar enkele anekdotes die aantonen hoe sterk de koers en de ‘Flandriens van onder de kerktoren’ het volksleven kleur gaven.

Drie generaties renners blikken samen met ons terug op het lokaal volksgebeuren rond de koers. Ontdek door de ogen van Martin Van den Bossche, Paul Ielegems (zoon van Fons Ielegems), Wim Robberecht en Jelle Donders hoe wielerclubs destijds opkwamen, hoe fel supporters met de eigen renners meeleefden (en meeleven) en hoe de lokale koers verstrengelde met het DNA van de inwoners van Hingene.

De rol van wielercafés, vroeger en nu

“In De MessinC kwam ik vooral om mijn rugnummer, en hopelijk ook nadien mijn prijzengeld af te halen. De omvang van dat laatste bepaalde dan of ik nog wat langer bleef plakken om ene te drinken.” – Jelle Donders

Als de thuisbasis van onder meer verschillende wieler– en supportersclub speelden de lokale cafés een belangrijke rol in de lokale wielergekte. Naast huldigingen, feesten en tombola’s, werden er ook de inschrijvingen voor de lokale koersen gehouden, vormden ze vaak de plaats van aankomst van een koers of was het dé plek waar men de laatste wielernieuwtjes kon ontdekken. Al die bedrijvigheid maakte van de wielercafés de plek waar het amusement samen kwam en waar vele warme wielerherinneringen vorm kregen. Martin Van den Bossche, Paul Ielegems (zoon van Fons Ielegems) en Wim Robberecht halen aan de toog van de MessinC, het voormalige wielercafé ‘Het Scheldeland’, enkele van deze herinneringen voor ons terug boven water.

De impact van ‘den oorlog’

De oorlogsjaren (1940-1945) hebben voor veel renners die net voordien furore maakten, de carrière letterlijk en figuurlijk gebroken. Niet enkel was de impact op het dagelijks leven enorm, ook het aantal wielerwedstrijden werd gelimiteerd of zelfs geboycot. Het zou nog enkele jaren tot na de oorlog duren voor de moraal onder de inwoners en het ‘geheugen van de oorlog’ oprecht opnieuw ruimte konden maken voor vertier. Sport en koers verzachtten daarbij de wonden en konden terug vreugde en plezier tot bij de bevolking brengen.